Ingezonden door: Anoniem.
Aviolanda kwam in het begin van de oorlog ongeschonden de meidagen door. De aan de Veerdam gevestigde onderneming lag vlakbij het drie-rivierenpunt waar Merwede, Kil en Noord samen komen.
Het Papendrechtse Veer dat aldaar overvoer naar Dordrecht, stond evident veel in de belangstelling op 10 mei. Voor zover bekend heeft Aviolanda niet onder de beschietingen, die gedurende de oorlogsdagen -zeker rond 14 mei- plaatsvonden in de omgeving, geleden. De Duitsers zouden vier dagen lang nabij de Zwijndrechtse Watertoren posities bezet houden. En op de vierde dag ook de Dordtse zijde bezetten, op die dag waren vuurwisselingen aan de orde. Aviolanda had een grote do-24 opdracht onderhanden toen de Duitse inval zich voordeed. Na de capitulatie waren de Duitsers er als de kippen bij om de productie te doen laten hervatten, te meer daar de do-24 inmiddels in Noorwegen haar capaciteiten had bewezen.
Aviolanda was helaas een der bedrijven die binnen twee weken na de capitulatie zonder al te veel mokken de productie voor de nieuwe autoriteiten ter hand nam. Generaal Winkelman trachtte, als proforma gezagsdrager na de capitulatie, de scheepswerven en de vliegtuigbouwers nog op het hart te drukken dat produceren van militaire zaken voor de Duitsers in strijd zou zijn met de rechtsorde.
Maar daar trokken de prominente industriëlen zich niets van aan. Al op 23 mei ondertekende de directie van Gusto een convenant met de Duitsers dat zij de productie zouden hervatten. Aangezien de baas van Gusto, de heer Conijn, tevens commissaris was bij Aviolanda had hij weinig moeite om directeur Van de Velde van Aviolanda te overtuigen dat zijn lot ook in de handen van de Duitsers lag. Binnen enkele weken na de capitulatie van het Nederlandse leger was vrijwel de gehele toonaangevende industrie in Nederland om en aanvaardden zij, op een enkele schaarse uitzondering na, de Duitsers als de afnemers van reeds in opdracht genomen en direct van de Duitsers opgedragen orders.
Hoewel de meeste grootindustrielen na-oorlogs aan economische collaboratie schuldig werden bevonden, werden er vooral slechts symbolische straffen opgelegd.
Comments