Bron: Jan de Heer
Komend op de dijk op de grens van Sliedrecht naar Papendrecht komen we, het kan niet anders het bord tegen gemeente Papendrecht. Toch valt van dit bord wel wat te zeggen, want schrijver kan zich nog herinneren, dat daar zo rond 1955 een bord stond met de opschrift MATENA gemeente Papendrecht. Dit is niet zo verwonderlijk daar zelf in begin 1900 het opschrift in formele brieven was Papendrecht en de Matena.
Het is wel jammer dat schrijver geen foto van dit bord heeft kunnen vinden.
Hoewel het gebied nu nog steeds als de Matena bekend is en altijd als polder apart in brieven vermeld, is er maar weinig bekend hoe dit tot stand gekomen is. Wel weten we dat het een oud Fries woord is Mat betekend bies Matena veel biezen Hoe het bestuur geweest is weten we niet, Maar van de oudste bekende schriften van dit gebied, lijkt het steeds onder verantwoording van de Heerlijkheid Papendrecht vallen. Het was een toch wel een besloten gemeenschap, en men kan nog wel zeggen dat dit nu nog zo is. Let maar eens op de namen van de bewoners die er vaak al vele generaties wonen. Maar wat zou een wandelaar in de jaren zo pakweg 1800 op die plek op de grens van Sliedrecht Papendrecht aldaar gezien hebben?
Zodra zij uit Sliedrecht een voet over de grens in Papendrecht zetten waren zij in het Oosteind. Ook wel Oosteinde genoemd. We kijken dan eerst maar eens naar de buitenzijde van de dijk, en zien dan een watertje genaamd de Gantel (getijden kreek) langs de buiten zijde van de dijk van het gehele Oosteind. Verder een zandplaat geheel begroeit met riet gewas. De zandplaat werd genoemd de Ketel En dan zag men de rivier. Die Gantel was een stroompje dat de verbinding met de rivier onderhield van af Sliedrecht tot de Grote Waal in de Vissersbuurt. Maar wat zien we aan de binnenzijde van de dijk? Weiland met mogelijk een enkele boerderij.
Als schrijver in 1955 vanaf die zelfde plaats zijn blik over dit gebied laat gaan, dan zag hij aan de buitenzijde van de dijk diezelfde Gantel Maar de zantplaat was verandert in weiland. Dit is in 1940 gebeurt In het kader van werkverschaffing. Er was ook een woning te zien aan de buitenzijde van de dijk. Maar aan de binnen zijde van de dijk is niets verander. Hooguit een woning of boerderij meer. Wat wel verandert is de dijk zelf, van een onverharde weg een geasfalteerd wegdek.
Kijken we nu heden nog eens van die zelfde plaats, dan is verschrikkelijk veel verandert. De dijk heeft zijn waterkerende functie verloren en is opgevolgd door de Ketelweg die dwars over de Ketelplaat loopt en aan weerzijde volgebouwd is met industrie en havens. Maar ook aan de binnen zijde van de dijk is het beeld veranderd. Hoewel er langs de dijk een deel natuurlijke land gelaten werd, Is het hele gebied vol gebouwd met woningen, zodat men het eeuwen oude gezicht niet meer terug te vinden is.
Gaan we enkele honderd meter verder dan zien we binnendijks een vrij stijlen stoep. De zogenaamde Matenasche scheikade. Deze dijk is op een kaart uit 1277 al te zien en liep van hier naar de dijk in Nieuw Lekkerland. Het was de eerste waterkering van de waard. De loop van deze dijk is vaak nog steeds in de waard te volgen.
Deze dijk verdeelde het land van Matena wel in een Oostelijk en westelijk deel. Met gevolg dat de bemaling van het Oostelijke deel in handen van Sliedrecht is en het westelijke deel door Papendrecht droog gehouden wordt. Omstreeks 1920 is deze dijk geheel afgegraven en bleef er een onverhard pad over. Ook dit is niet meer te zien na de woningbouw. Wat er nog van te zien is een keurig geplaveide weg richting rijksweg.
Wat nog wel opgemerkt moet worden is dat er zoals in de polder Papendrecht te zien was een Tiendweg, deze ontbreekt langs het oostelijke deel van de Matena. Bij het westelijke deel is er een smalle weg achter de woningen onder aan de dijk. Deze weg hoewel het niet meer te zien is, sloot aan op de genoemde Tiendweg. Die de polder van Papendrecht doorkruiste en aansloot op de Hoogedijk.
Het was vroeger een echte buurtschap. Met woningen aan beide zijde langs de dijk een school, bakker en kruidenier. En niet te vergeten een café “De Witte ballon “ Een buurt café voor het hele Oosteind, met biljart. Daar het huis en gelagkamer in de loop van de jaren knap scheef gezakt was. Moest men aan het de ene kant van het biljart op een trapje staan en aan de andere kant op je knieën. De oorzaak hiervan was dat de voorgevel op de voet van de dijk gebouwd was en de achtergevel zonder te heien naast de dijk stond. Dat het hier een hechte gemeenschap was, is nog wel te zien aan de woninglint aan de binnenzijde van de dijk. Helaas is aan de buitenzijde alles verdwenen en vervangen door een hek waarachter een heel industrie terrein schuil gaat.
 |  |  |
 |  |  |
Wat aan de buitenzijde overgebleven is de houthandel met een woning en enkele loodsen. De sloperij van Zegelaar is al jaren geleden verdwenen. Zelf de boeren die daar woonde en werkte zijn er niet meer. Trouwens is er geen enkele boer meer te vinden in het dorp
Aan de plaats waar het Oosteind eindig en het Nanengat begint vinden we nog onder aan de dijk een grote en diepen plas. Nog een overblijfsel van een dijkdoorbraak. Genaamd een Waal of in kleinere omvang een Waaltje. Door het binnen stromende water nadat de dijk gebroken was, ontstond er een kolkgat van snel stromen water. De grond direct achter de dijkdoorbraak spoelde onmiddellijk weg, tot zelf een grote diepte.
33 keer na het jaar 1200 heeft de roep in de waard geklonken “Het water komt “met alle gevolgen en ellende voor de inwoners. Wanneer deze Waal ontstaan is weten we niet. Zeker wel voor 1570. En zo sluiten we de wandeling over het Oosteind af en stappen we het Nanengat op.
Comments